Vrijheid! Wat is dat eigenlijk?

3 mei 2017
Vrijheid!
Wat is dat eigenlijk?
Mei 2017 / Door Sjra Knippenberg
Vrijheid is in deze dagen een veelbesproken onderwerp. Het feest van de bevrijding wordt dan, zeker in ons land, overal herdacht. De vrijheid bejubeld. En dat is heel goed. Vrijheid is een groot goed, zelfs een geboorterecht van iedereen en is waard om bejubeld te worden.
Wat ik nu schrijf is enkel mijn eigen visie. Niemand hoeft het hiermee eens te zijn. Ik wil slechts degenen die dit willen lezen hiervan deelgenoot maken.
Wat verstaan we in deze wereld onder vrijheid?
Hoe denken wij over vrijheid?
In de Westerse wereld hebben de mensen die ouder zijn dan ik ben zelf oorlogen ervaren. Wanneer je hen zou vragen wat vrijheid is, zullen ze waarschijnlijk antwoorden: “Toen, gedurende die oorlog, waren we niet vrij. Nu zijn we dat wel!”
Natuurlijk hebben ze gelijk. Voor een deel althans. Men koppelt vrijheid vaak onbewust aan het ontbreken van oorlog. Maar is oorlog de enige beperkende factor van vrijheid? Naar mijn mening betekent vrijheid veel meer.
In hoeverre denken we bewust na over wat vrijheid werkelijk betekent? Wat onze vrijheid inperkt? Of we ons wel zo vrij kunnen bewegen als we aannemen? Of we wel zo vrijuit kunnen spreken als we aannemen? En hierin moeten we ondubbelzinnig zijn. Geen gesjoemel. Een beetje vrijheid is géén vrijheid.
Er is iets wat we hierbij in ogenschouw dienen te nemen. Onze vrijheid mag nooit ten koste gaan van de vrijheid van de ander. Of de ander zijn/haar waardigheid ontnemen. Iedere gedachte, ieder woord of handeling die/dat niet getuigt van respect voor de ander, is de aantasting van andermans vrijheid en dus ook van die van onszelf.
Een van de grote meningsverschillen in onze huidige samenleving is de vrijheid van meningsuiting. Sommige mensen gaan er van uit dat ze, bv. uit hoofde van hun beroep, en dat wordt breed geaccepteerd, verder kunnen gaan in hun uitingen dan anderen. Hierover worden zelfs rechtszaken gevoerd. Aan de hand van wat de wet hierover zegt moeten rechters hierover uitspraak doen. Maar wie maakt deze wetten? Deze worden gemaakt door mensen met hun eigen idee over vrijheid. Met een eigen levensvisie en eigen oordeel.
Als ik dan zo’n vreemd gevoel heb bij het woord vrijheid, hoe kan ik dan achterhalen wat vrijheid voor mij dan werkelijk betekent? Hoe kan ik voor mezelf inzichtelijk maken wat vrijheid is. Welke omstandigheden maken me vrij dan wel onvrij? Ik probeer de vragen eerlijk te beantwoorden.
Slechts een paar punten:
Ben ik vrij om in vrijheid te gaan en te staan waar ik wil?
Wanneer ik een voet in de openbare ruimte zet moet ik me kunnen legitimeren op straffe van. Tevens word ik, zeker in de stadscentra, in toenemende mate in de gaten gehouden met camera’s en andere slimme technieken. De beelden kunnen zo en zo lang bewaard blijven. Niemand die het weet. Als ik ergens naar toe ga wordt mijn auto op ik weet niet hoeveel plaatsen gefilmd en mijn Iphone kan overal gelokaliseerd worden. Wanneer ik iets koop of wil kopen is iedereen hier gelijk van op de hoogte. Kijk maar eens naar internet. Niemand maakt daar een geheim van. Ben ik dan vrij?
Ben ik vrij om te reizen?
    Ik moet me overal kunnen legitimeren en ik moet aan allerlei regels voldoen. Bagage in vliegtuigen is aan zeer strenge regels gebonden. Ben ik dan vrij?
Is er vrijheid van meningsuiting?
    Vrijheid van meningsuiting wordt naar mijn mening zeer selectief toegepast. Wanneer ik een mening over iets geef die niet past in het wereldbeeld van anderen, wordt die al gauw als wazig, onrealistisch en soms wel als paranoïde beschouwd. Dat geldt niet alleen voor mij maar ook voor velen die het tot hun levenswerk gemaakt hebben om de waarheid te onderzoeken en die naar buiten te brengen. Is voor veel mensen een gevaarlijke bezigheid gebleken.
Ik kwam al snel tot de conclusie dat deze vorm van onderzoek naar vrijheid mij niet veel verder zou brengen, te moeilijk, te veelomvattend.
Misschien is het gemakkelijker om deze vraag van een andere kant te benaderen. Vanuit een visie waarvan de meeste mensen kunnen erkennen dat dit géén vrijheid is. Van de zijde van bv. verslaving, verslavend en alles wat gelieerd is aan slaaf zijn.
Wanneer we de meest basale vormen van verslaving bekijken, kunnen we er een aantal benoemen:

        Drugs
Alcohol
Medicijnen
Gokken
I-phone
Internet
Spelletjes
Werk
De praktijk laat zien dat veel mensen hiermee problemen hebben en zich er niet van kunnen losmaken. Het moge duidelijk zijn dat deze verslavingen mensen in hun dagelijkse leven ernstig beperken, met andere woorden: deze verslavingen zijn een ernstige beperking van hun persoonlijke vrijheid. Ik weet niet hoeveel mensen het hier statistisch gezien betreft, maar ik denk heel veel. De I-phone verslaving etaleert zich alom.
Laten we ook eens even kijken naar wat minder basale vormen van verslaving.
Werk en werkdruk bv. Hiermee bedoel ik de dwangmatigheid van werk. Je moet iedere dag op je werk verschijnen, om zo en zo laat. Tegenwoordig liggen bij de meeste bedrijven de aanvangs- en eindtijden een beetje gespreid, maar toch. Je moet. De meeste werknemers moetenzich schikken naar de voorwaarden die de werkgever of de overheid of anderen voor je bepalen. Dit komt in het bijzonder de laatste jaren steeds sterker tot uitdrukking. Van veel werknemers wordt in toenemende mate beschikbaarheid en bereikbaarheid verwacht. Dit beperkt mensen dus ook in hun vrije tijd. Kunnen we deze factoren onderbrengen onder het hoofdstuk VRIJHEID?
Ik weet dat iedereen moet werken en de kost moet verdienen en z’n rekeningen moet betalen. Maar we hebben in het begin afgesproken: “Geen gesjoemel!”. Dus:
Werk
School voor kinderen
Mode
Maatschappelijke status
Materieel bezit
Er is misschien nog een categorie te vermelden; de meer subtiele onvrijheden door de maatschappij opgelegd en breed aanvaard.
Politiek
Religies
Reclames en andere promoties
Sport. Je moet winnen want anders ben je de verliezer en dan sta je met lege handen.
Maatschappelijke druk om er maar vooral bij te horen.
Veelomvattende controle vanuit de politiek en bedrijven, vanuit de hele maatschappij. Steeds meer nieuwe technieken maken dit mogelijk en breiden controle steeds verder uit.
Pogingen om de vrije nieuwsgaring te beperken.
Alle aardse zorgen, verwarringen, gevangenschap, oorlog en spanningen!
Er zijn mogelijk nog wel meer vrijheidbeperkende onderwerpen te vinden, maar wanneer men dit eerlijk bekijkt, kan dit een heel ander licht werpen op het begrip vrijheid. Denk ik. Naar mijn mening, dat is alleen maar mijn mening, zijn veel mensen eerder multi-verslaafd dan werkelijk vrij.
Ik groet u en wens u van harte heel veel vrijheid toe.
Sjra