De ketenen breken: over de zin van excuses voor het slavernij verleden
De ketenen breken: over de zin van excuses voor het slavernij verleden
maart 2023 / Door Marlon Wong-Sioe
Op 1 juli 2023 is het 150 jaar geleden dat de slavernij door de Nederlandse staat werd afgeschaft en dat wordt herdacht en gevierd. Hoewel excuses gemaakt op die dag wellicht meer zouden binnenkomen, zijn de op 19 december 2022 namens de staat gemaakte excuses voor het slavernijverleden van Nederland toch een mooi begin te noemen.
Wat is de zin van dergelijke excuses? Je zou kunnen zeggen dat excuses maken niet gaat over dat mensen zich schuldig moeten voelen over wat er is gebeurd. Vasthouden aan schuld ketent ons alleen maar aan het verleden. Waar gaat het maken van excuses als het goed is dan wel over?
Het gaat over:
-Erkenning van wat er is gebeurd.
– Erkenning dat dit verkeerd was en nog steeds verkeerd is.
-Erkennen dat het anders, meer humaan, moet om vervolgens te doen wat je kan om dingen recht te zetten.
Dit doen is niet alleen in het voordeel van bepaalde bevolkingsgroepen, maar in het voordeel van de hele samenleving.
Waar het in andere woorden om gaat, is het erkennen van wat de effecten van het verleden op de huidige situatie zijn. In zekere zin kunnen we veranderen wat anderen in het verleden hebben gedaan. Niet de fysieke daden waaronder het gevangen nemen, martelen en doden van mensen, maar wel de psychologische en daarmee ook bepaalde materiële gevolgen die deze daden nu nog hebben op de samenleving. Deze gevolgen zijn er en kunnen als een psychische keten zijn voor mensen. Deze psychische keten mag verbroken mag worden. Daar zal iedereen, ook mensen die geen voorouders hebben die tot slaaf gemaakt zijn, baat bij hebben.
Hoe kan deze keten verbroken worden? De eerste twee genoemde stappen, erkenning van wat er is gebeurd en dat dit verkeerd was en nog steeds verkeerd is, zijn al een begin.
Wanneer mensen meer erkennen wat er is gebeurd, dat dit verkeerd was en wat te gevolgen ervan zijn op de samenleving vandaag de dag, dan ontstaat een zekere ruimte en opluchting. Het is dan gemakkelijker om (generaties lang doorgegeven) pijn, verdriet en angst te verwerken. Het maakt het gemakkelijker op te bloeien ten gunste van iedereen.
